Zgodnie z Dyrektywą Unii Europejskiej w sprawie efektywności energetycznej, wszystkie duże firmy w krajach członkowskich muszą przeprowadzać audyty energetyczne. Od 10 stycznia 2016 roku obowiązuje bowiem ustawa o efektywności energetycznej. Nakłada ona na duże przedsiębiorstwa obowiązek wykonywania raz na 4 lata audytu energetycznego. Na tej stronie znajdziesz informacje, kto dokładnie podlega powyższemu zobowiązaniu, a także, na czym polega ten proces oraz jakie są kary za uchylenie się od tego obowiązku.
Czym jest audyt energetyczny przedsiębiorstw?
Gospodarka energetyczna firm jest niezbędna dla racjonalnego wykorzystania paliw i energii elektrycznej. Prawda jest jednak taka, że aby była skuteczna, musi być oparta na konkretnych i realnych danych. Dlatego audyt energetyczny to nic innego jak szczegółowa analiza zużycia energii oraz stanu technicznego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji w przedsiębiorstwie.
Audyt energetyczny uwzględnia również wykaz przedsięwzięć, które służą poprawie efektywności energetycznej badanego obiektu, a także ocenę jego opłacalności ekonomicznej i możliwej do uzyskania oszczędności energii. Wiedza o możliwościach rozliczenia rzeczywistego zużycia sprzętu, uzysków energii i możliwych strat, pozwala na określenie i wdrożenie odpowiednich środków w celu zmniejszenia bieżącego zużycia energii i to bez wpływu na ilość oraz jakość produkcji.
Kogo dotyczy obowiązek audytu energetycznego?
Prawo wymaga, żeby duże przedsiębiorstwa przeprowadzały audyty energetyczne. Każda firma jest zobowiązana do przedstawienia raportu, który szczegółowo opisuje jej całkowite zużycie energii oraz sposób rozliczania poszczególnych części jej działalności. Analiza powinna również zawierać propozycje efektywnych kosztowo środków, które poprawią wydajność energetyczną. Co 4 lata musi być tworzony nowy raport, w którym oceniane są wyniki, weryfikowane jest zużycie energii i sugerowane są nowe środki poprawy bieżącego stanu. Protokoły muszą być sporządzone przez certyfikowanego audytora energetycznego.
Co to jest duże przedsiębiorstwo?
W rozumieniu ustawy duże przedsiębiorstwo to takie, które spełnia co najmniej jeden z poniższych warunków:
- zatrudnia 250 lub więcej pracowników;
- ma roczny obrót netto powyżej 50 mln euro, a jego suma aktywów przekracza 43 mln euro.
Tacy przedsiębiorcy są zobowiązani przeprowadzić audyt energetyczny raz na 4 lata. Obowiązkowy audyt energetyczny w dużych przedsiębiorstwach musi być wykonany niezależnie od zakresu działalności firmy czy wielkości zużycia energii.
Kogo nie dotyczy obowiązek przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstw?
Ustawa przewiduje dwie sytuacje, w których przeprowadzenie ekspertyzy nie jest konieczne:
- jeśli w przedsiębiorstwie został wdrożony system zarządzania energią zgodny z normą ISO 50001;
- jeśli audyt energetyczny został przeprowadzony w ramach wdrażania systemu zarządzania środowiskowego, zgodnego z EMAS.
Jakie są kary za niespełnienie obowiązku?
Ustawa przewiduje kary finansowe w wysokości do 5% rocznego przychodu firmy. Urząd Regulacji Energetyki (URE) może od niej odstąpić, jeśli przedsiębiorstwo podejmie kroki w kierunku przeprowadzenia tego procesu.
O spełnieniu obowiązku audytu energetycznego w dużych przedsiębiorstwach należy zawiadomić Prezesa URE w terminie 30 dni liczonych od dnia jego przeprowadzenia, ale nie później niż do dnia 31 grudnia roku, w którym przedsiębiorca musi wywiązać się z jego zrealizowania. Dane dotyczące przeprowadzonego audytu należy przechowywać do ewentualnej kontroli przez 5 lat.
Kto może przeprowadzić audyt energetyczny?
Audyt energetyczny ma na celu zaproponować przedsięwzięcia, które pomogą zwiększyć efektywność energetyczną w przedsiębiorstwie, a w domyśle także zwiększyć oszczędności. Musi on zostać przeprowadzony przez ekspertów – zewnętrznych lub związanych z przedsiębiorcą, o ile nie są zaangażowani w działalność firmy, która będzie podlegać procesowi.
Zgodnie z ustawą (art. 36 ust. 3) określono, że obowiązkowy audyt energetyczny w dużych przedsiębiorstwach jest przeprowadzany przez:
- podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy, który ma niezbędną wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w przeprowadzaniu tego rodzaju audytu;
- eksperta audytowanego przedsiębiorcy, jeżeli nie jest on bezpośrednio zaangażowany w audytowaną działalność tego przedsiębiorcy.
Osoba, która przeprowadza audyt, musi opierać się na danych zużycia energii lub zapotrzebowania na moc, które są aktualne, reprezentatywne, mierzalne i możliwe do zidentyfikowania.
Jak wyglądają szczegóły sporządzania audytu energetycznego?
Prawo nie ustala szczegółów przeprowadzania audytu energetycznego. Jednak z ogólnych przepisów ustawy wynika, że powinien on:
- uwzględniać ocenę całej gospodarki energetycznej przedsiębiorstwa (obejmować wszystkie instalacje, odbiorniki energii i obiekty);
- brać pod uwagę różne problemy w przedsiębiorstwie: techniczne (rodzaj i parametry sprzętu), organizacyjne (zużycie, przeglądy, naprawy), prawne (umowy z dostawcami, taryfy opłat), ekonomiczne (koszty), a także zachowania obsługi i użytkowników;
- przedstawiać wnioski, które dotyczą diagnozy stanu energetycznego, wskazań środków jego poprawy, możliwości uzyskania wsparcia i wskazania w sprawie wdrożenia wydajnego systemu zarządzania energią.
Jak przebiega obowiązkowy audyt energetyczny w dużych przedsiębiorstwach?
Pierwszym etapem jest uzgodnienie przedsiębiorcy z ekspertem, jaki cel będzie miał dany audyt energetyczny. Czy proces skupi się na szukaniu sposobów na zwiększenie oszczędności? Czy w jego ramach zostanie przygotowany nowy system zarządzania energią? Czy może ocenie będzie podlegać ogólne zużycie energii? Rolą przedsiębiorcy jest poinformowanie o ewentualnych przeszkodach, na przykład trudności w dostępie do konkretnych maszyn.
Kolejnym etapem jest dostarczenie ekspertowi niezbędnych danych lub wyznaczenie osoby, która pomoże je zdobyć. Mowa o wykazach systemów czy charakterystyk obiektów, które będą podlegać obserwacjom. Ekspert kontroluje również na bieżąco zużycie energii w trakcie pracy przedsiębiorstwa i aktywnie szuka sposobów na jego zmniejszenie. Końcowy etap procesu to stworzenie raportu i przekazanie go przedsiębiorcy. Ekspert rozwiewa ewentualne wątpliwości, wyjaśnia wyniki i proponuje wprowadzenie zmian. Po stronie przedsiębiorcy pozostaje już tylko zgłosić do URE fakt przeprowadzenia procesu.
Co powinien zawierać raport z obowiązkowego audytu energetycznego?
W przygotowanym raporcie z audytu energetycznego przedsiębiorstwa powinny się znaleźć takie części, jak:
- karta audytu z danymi i informacjami dotyczącymi efektów przeprowadzanej analizy lub badań;
- wykaz środków prawnych i dokumentów, na których bazował audytor;
- szczegółowe opisy wykorzystanych metod obliczeniowych, wzorów, współczynników, przyjętych założeń itp.;
- wskazanie źródeł przyjętych sposobów wykonania analiz danych;
- zalecenia dotyczące wdrożenia środków, które będą służyć poprawie efektywności energetycznej przedsiębiorstwa;
- ustalenie możliwych do osiągnięcia oszczędności po wprowadzeniu zmian.
Taki raport jest dokumentem informacyjnym, który ma służyć przedsiębiorcy i być drogowskazem do wdrożenia zmian na lepsze. Do Urzędu Regulacji Energetyki należy złożyć jedynie zaświadczenie o spełnieniu obowiązku z informacją o przeprowadzeniu audytu energetycznego w przedsiębiorstwie.